Kolano skoczka jest schorzeniem, które dotyka najczęściej osoby uprawiające aktywność fizyczną wymagającą skakania jak np. siatkarze, czy koszykarze. W koszykówce na kolano skoczka cierpi 32% trenujących zawodowo i 12% trenujących rekreacyjnie, podczas gdy w siatkówce ten stosunek wynosi 45% trenujących zawodowo i 14% trenujących rekreacyjnie.
Kolano skoczka – anatomia
Kolano skoczka jest typem tendinopatii. Obejmuje on zmiany degeneracyjne więzadła właściwego rzepki, najczęściej spowodowane wielokrotnym przeciążeniem tej okolicy podczas powtarzalnych ruchów skakania.
Pewne cechy anatomiczne mogą być czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia tendinopatii. Na zdjęciu poniżej wyróżniono 3 typy rzepki, które są szczególnie narażone na przeciążenia.
Należy pamiętać o tym, że niektórzy mogą być genetycznie predysponowani do występowania tendinopatii więzadła rzepki. Również typ samego więzadła może predysponować do pojawienia się kolana skoczka.
Kolano Skoczka – czynniki ryzyka
1) Rodzaj aktywności fizycznej wymagającej powtarzalnych ruchów skakania.
2) Budowa anatomiczna.
3) Czynniki biomechaniczne:
4) Masa ciała.
5) Zbyt duża objętość i intensywność treningowa.
6) Zła technika skoku oraz lądowania.
7) Zbyt wczesne wdrażanie specjalizacji w sportach takich jak np. siatkówka.
8) Brak elastyczności w grupie kulszowo goleniowej, mięśniu czworogłowym uda oraz trójgłowym łydki.
Diagnostyka
Diagnostyka tendinopatii więzadła właściwego rzepki powinna zawierać:
1) Wywiad
Historia urazu, historia sportowa, choroby współistniejące itp..
2) Badanie funkcjonalne
Test palpacji więzadła właściwego rzepki, Test Royal London Hospital, ocena funkcjonalna w dynamice w trakcie skoku, lądowania, biegu itd..
3) Badanie ultrasonograficzne
Bardzo przydatne narzędzie do diagnostyki. Dzięki niemu możemy zobaczyć w jakim stanie jest ścięgno, czy jest zwiększona ilość płynu w kaletce oraz czy samo więzadło jest przekrwione. Dzięki temu możemy wdrożyć protokół leczenia precyzyjnie dobrany do stanu pacjenta.
Leczenie
Nie istnieją jasne, jednoznaczne protokoły leczenia tendinopatii. Powinniśmy w trakcie leczenia pamiętać o interdyscyplinarnym podejściu. Powinniśmy pracować w 3 filarach, gdzie narzędzia które dobierzemy zależeć będą od predyspozycji pacjenta i terapeuty. Poniżej zostały wymienione przykładowe interwencje fizjoterapeutyczne:
1) Modulowanie dolegliwości bólowych
Terapia manualna, terapia powięziowa, suche igłowanie, przezskórna elektroliza, FDM, fizykoterapia.
2) Modulacja obciążenia
Zmniejszenie objętości i intensywności treningowej, wdrożenie ćwiczeń wzmacniających, stretchingowych, poprawiających kontrolę motoryczną, stabilizacji, równowagi.
3) Edukacja i inne
Zrozumienie przyczyny problemu, modyfikacja obciążeń, dbanie o regenerację, wdrażanie ćwiczeń akcesoryjnych, modyfikacja wagi (jeżeli jest to wymagane), zmiana techniki skoku.
Bibliografia
1) Van der Worp H, de Poel HJ, Diercks RL, van den Akker-Scheek I, Zwerver J. Jumper’s knee or lander’s knee? A systematic review of the relation between jump biomechanics and patellar tendinopathy. Int J Sports Med. 2014;35(8):714-722. doi:10.1055/s-0033-1358674
2) Ryunosuke Oikawa, Goro Tajima, Jun Yan, Moritaka Maruyama, Atsushi Sugawara, Shinya Oikawa, Takaaki Saigo, Hirotaka Takahashi, Minoru Doita, Morphology of the patellar tendon and its insertion sites using three-dimensional computed tomography: A cadaveric study, The Knee, Volume 26, Issue 2, 2019, Pages 302-309, ISSN 0968-0160, https://doi.org/10.1016/j.knee.2018.12.002.
3) Edama M, Kageyama I, Nakamura M, et al. Anatomical study of the inferior patellar pole and patellar tendon. Scand J Med Sci Sports. 2017;27(12):1681-1687. doi:10.1111/sms.12858
4) https://blogs.bmj.com/bjsm/2016/04/11/balancing-training-load-and-tissue-capacity/
5) Visnes H, Aandahl HÅ, Bahr RJumper’s knee paradox—jumping ability is a risk factor for developing jumper’s knee: a 5-year prospective studyBritish Journal of Sports Medicine 2013;47:503-507.
Dariusz Ciborowski
Grzegorz Ślęczka