Staw barkowo-obojczykowy (ACJ) jest ważnym elementem obręczy barkowej łącząc szkielet osiowy z kończyną górną. Znajduje się między obojczykiem a wyrostkiem barkowym, zawiera włóknisty dysk podobny do łąkotki, który jest podatny na zwyrodnienie. Torebka i więzadła barkowo-obojczykowe stabilizują staw w kierunku poziomym, natomiast zespół więzadeł kruczo-obojczykowych zapewnia stabilność pionową. Stabilność dynamiczną zapewniają mięśnie naramienne i czworoboczne (aktony tych mięśni) podczas ruchu obojczyka i łopatki. Staw barkowo-obojczykowy jest podatny na szerokie spektrum jednostek patologicznych, z których najczęstsze są zaburzenia pourazowe i zwyrodnieniowe.

STAW ACJ
Staw barkowo-obojczykowy łączy szkielet osiowy z kończyną górną, działając wspólnie z resztą obręczy barkowej, zapewniając płynny ruch ramienia. Pomimo niewielkich rozmiarów i stosunkowo ograniczonego zakresu ruchu, staw AC jest częstym źródłem objawów bólowych barku, które są pomijane lub przypisywane stożkowi rotatorów i stawowi ramienno-łopatkowemu. Te ostatnie są przedmiotem większej uwagi radiologów i są bardziej podkreślane w literaturze obrazowej. Chociaż radiolodzy regularnie spotykają się z chorobami zwyrodnieniowymi i urazowymi stawu AC, mogą być mniej zaznajomieni z anatomią i zakresem procesów patologicznych, które wpływają na ten „inny staw” w ramieniu, niż w przypadku stawu ramiennego.


Uszkodzenie (przykładowo III stopnia) stawu ACJ charakteryzuje się zerwaniem więzadła barkowo-obojczykowego i kruczo-obojczykowego. Koniec barkowy obojczyka przemieszcza się ku górze, nawet o całą szerokość obojczyka. Przestrzeń kruczo-obojczykowa powiększa się. Powoduje to charakterystyczny objaw „klawisza” widoczny u pacjenta. Okolica jest palpacyjnie tkliwa, występuje obrzęk.
2 grupy testów do potwierdzania i odrzucania ACJ jako przyczyny bólu
W książce „Testy kliniczne w fizjoterapii” opisane zostało kilka grup testów dla oceny dolegliwości stawu barkowo-obojczykowego. Przykładem mogą być grupy testów Krilla #1 i #2.
Krill i wsp. próbowali stworzyć grupy testów, które będą potwierdzać i odrzucać urazy stawu barkowo-obojczykowego. Stworzyli oni przegląd systematyczny, oceniający testy kliniczne do wykrywania patologii ACJ. Wyniki były następujące:
– Najbardziej optymalną grupą testów do badań przesiewowych było połączenie: Paxinos test oraz test O’Briena o swoistości 95,8% i LR+ 2,71.
– Paxinos test i Hawkins-Kennedy test wykazały czułość 93,7%, LR- 0,35 co wydaje się dobrym połączeniem do wykluczania urazów ACJ.
Autorzy tej pracy w związku z stosunkowo niskim LR+ stwierdzili, że żadna kombinacja specjalnych testów wykonywanych seryjnie i równolegle nie ma większego wpływu na wzrost prawdopodobieństwo potwierdzenia patologii ACJ. Badacze również podkreślili, że ostrzyknięcia kortykosteroidami w tę okolicę pod kontrolą USG mogą mieć charakter nie tylko terapeutyczny, ale również diagnostyczny, co może być odpowiednim nowym standardem podczas leczenia i podejmowania decyzji chirurgicznych.
Podsumowanie
1) Grupa testów Krill #1 składająca się z testów Paxinos i O’Breina jest grupą o wysokiej swoistości. Jest zatem dobrą grupą do potwierdzenia urazu.
2) Grupa testów Krill #2 składająca się z testów Paxinos i Hawkins-Kennedy wykazała wysoką czułość w badaniu. Wydaje się być dobrą grupą testów do odrzucania urazu.
3) Pamiętajmy, że grupy te według przeglądu systematycznego wydają się najlepszymi wariantami, jednak mają wciąż przeciętny współczynnik prawdopodobieństwa (LR). Dlatego warto wspierać się wywiadem, diagnostyką obrazową oraz innymi testami jak np. grupą testów Cadogana i Chronopoulosa.
Dariusz Ciborowski
Grzegorz Ślęczka
Bibliografia
1) Krill MK, Rosas S, Kwon K, Dakkak A, Nwachukwu BU, McCormick F. A concise evidence-based physical examination for diagnosis of acromioclavicular joint pathology: a systematic review. Phys Sportsmed. 2018;46(1):98-104. doi:10.1080/00913847.2018.1413920.
2) Ludewig PM, Phadke V, Braman JP, Hassett DR, Cieminski CJ, LaPrade RF. Motion of the shoulder complex during multiplanar humeral elevation. J Bone Joint Surg Am 2009;91(2):378–389. Crossref, Medline, Google Scholar
3) https://www.acjointseparation.com/grade-3-ac-separation/
.
Więcej na temat testów klinicznych
Książka „Testy kliniczne w fizjoterapii. Badanie narządu ruchu”. Ponad 250 testów do oceny mięśni, kości i stawów na 350 stronach:
E-book „Testy kliniczne w fizjoterapii. Badanie narządu ruchu”. Ponad 250 testów do oceny mięśni, kości i stawów na 350 stronach w wersji elektronicznej:
Kurs online „Testy kliniczne w fizjoterapii. Badanie narządu ruchu”. Ponad 200 filmów uczących poprawnego wykonania testów:
Kursy stacjonarne „Diagnostyka ortopedyczna w fizjoterapii. Testy kliniczne” w całej Polsce:
W skrócie: Testy kliniczne w fizjoterapii, książka Testy Kliniczne w fizjoterapii, kursy dla fizjoterapeutów, techników fizjoterapii, lekarzy, masażystów, terapeutów manualnych, studentów fizjoterapii i medycyny