SCT (Scratch Collapse Test) jest bardzo ciekawym testem klinicznym z obiecującymi wynikami. Test stworzony został do oceny neuropatii kończyny górnej (szczególnie dla nerwu pośrodkowego i łokciowego). Zanim wyciągniemy wnioski zobaczmy jak wygląda badanie?
UWAGA: Na końcu wpisu znajduje się film z wykonaniem SCT oraz pozytywnym wynikiem testu (ok. 2:00min).

1.Pacjent w pozycji stojącej, łokcie zgięte pod kątem prostym i palce rozpostarte
2.Badający wprowadza ruch rotacji wewnętrznej poprzez nacisk na nadgarstki i prosi pacjenta o opór
3.Następnie badający pociera dynamicznie opuszką palca nerw łokciowy pacjenta w okolicy jego przebiegu w rowku nerwu łokciowego i bezzwłocznie powtarza krok 2
Jeżeli wynik jest pozytywny (np. z powodu kompresji nerwu), zauważalna jest utrata przez pacjenta siły rotacji zewnętrznej.

Teraz nasuwa się pytanie, jaki wpływ ma pocieranie nerwu w jego przebiegu i jaki to ma wpływ na zmniejszoną siłę rotacji zewnętrznej ? Oczywiście pamiętajmy, że test ten ma dużą dozę błędu metodologicznego (z jaką siłą wywieramy nacisk, z jaką siłą pocieramy okolicę rowka nerwu łokciowego, czy zawsze robimy to w tym samym miejscu (a może działa siła sugestii)?
Test ten został opisany po raz pierwszy przez Susan Mackinnon, wykorzystując mechanizm cutaneus silent period (CSP).
Czym jest CSP?
Skórny okres ciszy (CSP) jest krótkotrwałym, przejściowym zahamowaniem dobrowolnego skurczu mięśni, który następuje (po szkodliwej) stymulacji nerwów skórnych. Badania u pacjentów z ośrodkowymi zaburzeniami kontroli motorycznej, takimi jak dystonia i choroba Parkinsona, wykazały nieprawidłowości CSP, co wskazuje, że niektóre szlaki wpływają na hamujący odruch rdzeniowy. Drogi, które pośredniczą w tym zjawisku są na poziomie kręgosłupa – drogi aferente A-delta o małej średnicy.
Istnieje kilka badań naukowych, które dążą do zrozumienia zasad testowania CSP. Jedną z ciekawych tez jest to, że stymulacja nerwów czuciowych może mieć wpływ na siłę mięśniową. Jest szansa, że dokładne zbadanie tego zjawiska, wpłynie na naszą praktykę gabinetową i lekarską przy leczeniu niektórych chorób.
Ograniczenia badawcze są bardzo duże. Zaangażowane neuroprzekaźniki w tym zjawisku nie zostały jeszcze zidentyfikowane. „Wydaje się prawdopodobne, że więcej niż jeden neuroprzekaźnik może być zaangażowany, ze względu na znaczenie odruchu ochronnego, a zatem wymaga konieczności posiadania pewnego rodzaju nadmiarowości w przypadku uszkodzenia jednego systemu. Z drugiej strony, tylko niewiele synaps wydaje się być zaangażowanych w to zjawisko, stąd możliwa liczba neuroprzekaźników może być zawężona”. Badano różne włókna nerwowe i ich ilość. Włókna o małej średnicy przewyższają liczebnie włókna o dużej średnicy w danym nerwie. Wygląda na to że te pierwsze niosą ze sobą wiele różnych właściwości sensorycznych, m.in. ostre odczuwanie bólu, uczucie zimna, ból zimna, swędzenie i prawdopodobnie wiele innych.
Interesujące wydaje się ustalenie, które cechy korelują z CSP, a które zaburzają obraz kliniczny w przypadku zmniejszenia lub braku CSP. Warto zauważyć, że nasilenie bólu neuropatycznego nie korelowało z czasem trwania CSP.
Nauka o zjawisku CSP nie jest jednoznaczna. Badania, które badały korelacje między CSP a daną jednostką chorobową i dysfunkcjami jak np. spastyczność w wyniku udaru, choroba Parkinsona itd. są sprzeczne. Inną z ciekawostek są wyniki badania wpływu wibracji na przekaźnictwo CSP. Jak wiemy trening wibracyjny jest również obiektem badań w kontekście leczenia niektórych chorób.

Wartość kliniczna w stosunku do innych testów
Zostawiając samo zjawisko CSP, zobaczmy w jakich przypadkach wykorzystywany jest Scratch Collapse Test i jaką ma wartość kliniczną w stosunku do innych testów. Poniżej przykłady na podstawie Osborne Band Syndrome. Według autorów tego artykułu Scratch Collapse Test wypada podobnie na tle innych. Jednak może mieć przewagę nad precyzyjniejszą lokalizacją kompresji nerwu w stosunku do reszty testów:

Podsumowanie
1.Scratch collapse test wydaje się obiecującym testem. Twórca tego badania powołał się na zjawisko CSP. Jednak należałoby się zastanowić:
– czy potarcie w okolicy nerwu łokciowego faktycznie zmniejsza jego siłę mięśniową?
– może sam fakt, że wykonana drugi raz oporowana rotacja zewnętrzna wywołuje zmęczenie w mięśniach, na których nerw działają siły kompresyjne?
– czy błąd polega na dozowaniu różnej siły przez terapeutę? Czy opór zawsze ma taką samą wartość?
– zakładając, że działa tu zjawisko CSP, czy zawsze precyzyjnie i w tym samym miejscu pocieramy w przebiegu nerwu?
-a może działa tutaj siła sugestii
2.SCT jest potencjalnie użytecznym narzędziem w diagnostyce klinicznej neuropatii wywołanej kompresją, ponieważ można go przeprowadzić na większości nerwów obwodowych. Jednak SCT jest jednym z wielu narzędzi i nie powinien być stosowany jako jedyna metoda diagnostyczna
neuropatii uciskowej, ale jako uzupełnienie repertuaru diagnostycznego. Co ważne, istnieje niewiele badań dotyczących wiarygodności SCT jako narzędzia diagnostycznego. Największą przeszkodą oddzielającą SCT od głównego nurtu jest trudność w wykonaniu przez początkujących użytkowników.
3.SCT nie jest testem dokładnym. W oparciu o aktualną literaturę i zmienną jakość danych naukowych dochodzimy do wniosku, że SCT nie jest odpowiednim testem przesiewowym do wykrywania CTS (cieśń nadgarstka). Badanie należy uzupełnić innymi testami.
4.Na podstawie tego badania i wcześniejszych ustaleń innych autorów odradzamy stosowanie SCT w CTS w przypadku ważnych decyzji dotyczących opieki nad pacjentem, takich jak podejmowanie decyzji chirurgicznych, do czasu przeprowadzenia przyszłych badań. Możliwe, że SCT w połączeniu z innymi testami może zwiększyć dokładność diagnostyczną i usprawnić postępowanie z pacjentem.
Darek Ciborowski
Grzegorz Ślęczka
P.S.
Obiecany film z wykonaniem SCT oraz pozytywnym wynikiem testu (ok. 2:00min):
Hierarchical Scratch Collapse Test – YouTube
Bibliografia
1.Urska Cebron ,Catherine M Curtin , The scratch collapse test:a systematic review, Journal of Plastic, Reconstructive & Aesthetic Surgery (2018), doi: The scratch collapse test: A systematic review – Journal of Plastic, Reconstructive & Aesthetic Surgery (jprasurg.com)
2.Testy kliniczne w fizjoterapii. Badanie narządu ruchu, Dariusz Ciborowski
3.Cutaneous silent periods – Part 1: Update on physiological mechanisms, Markus Kofler , A A Leis , Josep Valls-Solé
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30691969/
4.Scratch Collapse Test for Carpal Tunnel Syndrome: A Systematic Review and Meta-analysis
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6191240/
5.Cutaneous Silent Period and Spasticity, Marmara University
https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT03421509
6.Scratch Collapse Test Localizes Osborne’s Band as the Point of Maximal Nerve Compression in Cubital Tunnel Syndrome, Justin M. Brown & David Mokhtee & Maristella S. Evangelista & Susan E. Mackinnon
Więcej na temat testów klinicznych
Książka „Testy kliniczne w fizjoterapii. Badanie narządu ruchu”. Ponad 250 testów na 350 stronach:
E-book „Testy kliniczne w fizjoterapii. Badanie narządu ruchu”. Ponad 250 testów na 350 stronach w wersji elektronicznej:
Kurs online „Testy kliniczne w fizjoterapii. Badanie narządu ruchu”. Ponad 200 filmów uczących poprawnego wykonania testów:
Kursy stacjonarne „Diagnostyka ortopedyczna w fizjoterapii. Testy kliniczne” w całej Polsce:
W skrócie: Testy kliniczne w fizjoterapii, książka Testy Kliniczne w fizjoterapii, kursy dla fizjoterapeutów, techników fizjoterapii, lekarzy, masażystów, terapeutów manualnych, studentów fizjoterapii i medycyny