Kiedy przychodzi do nas pacjent z bólem dolnego odcinka pleców, w głowach wielu fizjoterapeutów pojawi się odpowiedź – staw krzyżowo-biodrowy (SIJ, sarcoilliac joint) jako źródło objawów. Niestety często problem jest bardziej złożony i może dotyczyć innych struktur, zwłaszcza, że tylko 13% dolegliwości dolnego odcinka pleców ma swoją przyczynę w SIJ (Laslett 2008). Z pomocą przychodzą nam baterie testów (grupy testów, clustery), na podstawie których możemy wyciągnąć pewne wnioski kliniczne. Do takich grup należą:
– grupa testów Lasseta oraz
– grupa testów van der Wurffa
Testy składające się na badanie
Obie grupy testów powielają pewne testy prowokacyjne, jednak zestaw Lasseta wydaje się być przygotowany bardziej rygorystycznie niż w przypadku testów van der Wurffa. Jak wygląda badanie?
Interpretacja wyniku testów
1. Grupa testów Lasetta:
– Uzyskanie 2 pozytywnych testów na 4 oznacza potwierdzenie dolegliwości bólowych ze stawu krzyżowo-biodrowego (SIJ)
– Jeden test pozytywny na 4 oznacza małe prawdopodobieństwo dolegliwości ze stawu krzyżowo-biodrowego
– Zero testów pozytywnych na 4 wyklucza dolegliwości bólowe ze stawu krzyżowo-biodrowego
2. Grupa testów van der Wurff:
– Uzyskanie 3 pozytywnych testów lub więcej na 5 oznacza potwierdzenie dolegliwości bólowych ze stawu krzyżowo-biodrowego
– Mniej niż 3 pozytywne testy wykluczają przyczynę dolegliwości z poziomu stawu krzyżowo-biodrowego
Jak widzimy testy prowokacyjne powielają się, a interpretacja wyników wyraźnie różni się. Jaką za to mają wartość kliniczną ?
ML – Laslett, pvW – van der Wurff
Jak widzimy wraz z zwiększeniem się liczby pozytywnych prowokacyjnych testów, nieznacznie korzystniej wypada grupa testów Lasseta niż grupa testów van der Wurff. Dlatego grupa ta jest bardziej zalecana, by różnicować bóle pochodzenia krzyżowo-biodrowego. Z kolei według Saueressig i wsp. wskazują, że klastry te nie zapewniają wystarczającej dokładności (swoistości) diagnostycznej, aby uznać SIJ za źródło bólu. Pomimo, że nie są one jedynym kryterium w potwierdzaniu dolegliwości SIJ, są bardzo skutecznym narzędziem do wykluczania SIJ jako źródła bólu.
Na powyższej rycinie warto zwrócić uwagę na fakt, że obie grupy osiągają najlepsze wyniki współczynników prawdopodobieństwa (LR – zarówno pozytywnego jak i negatywnego) przy uzyskaniu 3 pozytywnych wyników testów.
Klikając link poniżej możesz zapoznać się z pełnym badaniem Marka Lasletta:
Podsumowanie
1) Grupa testów Lasletta wydaje się mieć nieznacznie większą wartość kliniczną od grupy van der Wurffa w celu różnicowania bólu stawu krzyżowo-biodrowego SIJ
2)Pamiętajmy, że bóle pochodzenia stawu krzyżowo-biodrowego są odpowiedzialne za 13% bólu dolnego odcinka pleców i mogą być źle interpretowane. Niespecyficzne bóle pleców, sponyloartroza, procesy zapalne mogą wywoływać podobne dolegliwości bólowe. Również bóle korzeniowe mogą dawać wyniki fałszywie dodatnie w tych testach. Dlatego ważne jest, by dokładnie zbadać pacjenta, który cierpi na „bóle krzyża”
3)Nie oceniamy w tym artykule sensu manipulacji stawu krzyżowo-biodrowego, jeżeli jest to możliwe. Chcieliśmy pokazać jeden z sposobów diagnostyki SIJ. Pamiętajmy jednak o zdrowym rozsądku i nie skupiajmy się wyłącznie na jednej okolicy.
Dariusz Ciborowski
Grzegorz Ślęczka
Bibliografia
1. Laslett M. Evidence-based diagnosis and treatment of the painful sacroiliac joint. J Man Manip Ther. 2008;16(3):142-152. doi:10.1179/jmt.2008.16.3.142
2. Laslett M, Aprill CN, McDonald B, Young SB. Diagnosis of sacroiliac joint pain: validity of individual provocation tests and composites of tests. Man Ther. 2005 Aug;10(3):207-18. doi: 10.1016/j.math.2005.01.003. PMID: 16038856.
3. Saueressig T, Owen PJ, Diemer F, Zebisch J, Belavy DL. Diagnostic Accuracy of Clusters of Pain Provocation Tests for Detecting Sacroiliac Joint Pain: Systematic Review With Meta-analysis. J Orthop Sports Phys Ther. 2021 Sep;51(9):422-431. doi: 10.2519/jospt.2021.10469. Epub 2021 Jul 1. PMID: 34210160.
Więcej na temat testów klinicznych
Książka „Testy kliniczne w fizjoterapii. Badanie narządu ruchu”. Ponad 250 testów do oceny mięśni, kości i stawów na 350 stronach:
E-book „Testy kliniczne w fizjoterapii. Badanie narządu ruchu”. Ponad 250 testów do oceny mięśni, kości i stawów na 350 stronach w wersji elektronicznej:
Kurs online „Testy kliniczne w fizjoterapii. Badanie narządu ruchu”. Ponad 200 filmów uczących poprawnego wykonania testów:
Kursy stacjonarne „Diagnostyka ortopedyczna w fizjoterapii. Testy kliniczne” w całej Polsce:
W skrócie: Testy kliniczne w fizjoterapii, książka Testy Kliniczne w fizjoterapii, kursy dla fizjoterapeutów, techników fizjoterapii, lekarzy, masażystów, terapeutów manualnych, studentów fizjoterapii i medycyny
